Bước đầu tiên trước khi bắt đầu tìm hiểu về học làm phim hoạt hình, cũng vẫn sẽ là một bước rất cơ bản trước khi bắt đầu bất kỳ điều gì: hiểu rõ khái niệm.
làm phim hoạt hình
làm hoạt hình
HOẠT HÌNH LÀ GÌ?
Bước đầu tiên trước khi bắt đầu tìm hiểu về học làm phim hoạt hình, cũng vẫn sẽ là một bước rất cơ bản trước khi bắt đầu bất kỳ điều gì: hiểu rõ khái niệm.
Nếu bạn nào đã tự tin với hiểu biết của mình về khái niệm hoạt hình là gì, hãy kéo tiếp xuống những phần phía dưới. Còn nếu chưa biết, mình sẽ giới thiệu qua ở đây khái niệm và định nghĩa hoạt hình, để mọi người có thể hiểu thêm và có một cái nhìn tổng quát.
Định nghĩa hoạt hình
Mọi người thường có một cách hiểu khá là đơn giản về hoạt hình: đó là hình ảnh chuyển động. Tuy cách hiểu này không sai, nhưng không thể là một định nghĩa đầy đủ về hoạt hình.
Trong tiếng Anh, hoạt hình bắt nguồn từ animate có nghĩa là tạo ra sự sống. Nghe thì có vẻ như là làm quá lên, nhưng thật đúng là như vậy. Hoạt hình hoạt hình có nghĩa là nghệ thuật tạo ra sự sống cho những vật vô tri vô giác, bằng bất cứ cách thứ nào mà người làm hoạt hình có thể sáng tạo được. Mời bạn đọc bài viết Hoạt hình Cartoon là gì để nắm thêm chi tiết về hoạt hình.
Bởi vậy mà Walt Disney ông tổ của nền công nghiệp hoạt hình đương đại, đã xuất bản cuốn sách The Illusion Of Life (Ảo Giác Của Sự Sống) để nói về những kỹ thuật làm phim hoạt hình.
Cơ chế của hoạt hình
Về lý thuyết, cơ chế tạo chuyển động của hoạt hình khá giống với phim điện ảnh, truyền hình, ở việc chuyển động được tạo thành bằng nhiều hình ảnh khác nhau, được nối tiếp thành một chuỗi hình ảnh.
Những hình ảnh ấy sẽ tạo thành ảo ảnh về thị giác về chuyển động, khi nó được xâu chuỗi trong một khoảng thời gian nhất định (24 hình trong vòng 1 giây).
Tuy nhiên, khác với điện ảnh, những chuyển động hình ảnh của hoạt hình không được tạo thành từ nhiếp ảnh (photography), mà từ nhiều những phương thức khác nhau.
2. TẠI SAO NÊN THEO HỌC LÀM PHIM HOẠT HÌNH?
Trong cuốn sách bán cực chạy của mình năm 2008 (với tiêu đề Start With Why), Simon Sinek đưa ra một lời khuyên cực kì hữu ích cho bất kì ai trước khi bắt đầu làm một việc gì: luôn luôn bắt đầu bằng câu hỏi TẠI SAO?
Điều này cũng hoàn toàn đúng khi áp dụng vào trường hợp các bạn đang muốn tìm lối đi cho mình trong lĩnh vực hoạt hình. Nếu bạn cảm thấy mình muốn theo học hoạt hình, và theo đuổi nghề làm hoạt hình, hãy tự làm rõ lý do tại sao đằng sau mong muốn đó.
Vậy những lý do nên theo đuổi lĩnh vực hoạt hình / hoạt hình là gì?
Nếu so với những công việc gò bó, nhàm chán, lặp đi lặp lại, thì làm phim hoạt hình là cực kì nhiều niềm vui. Không chỉ mang đến những trải nghiệm cho người xem, mà còn tạo ra những trải nghiệm cho chính mình.
Và một yếu tố khác không thể không cân nhắc: đó là mức thu nhập trung bình trong lĩnh vực hoạt hình ở mức khá tốt.
3. HỌC HOẠT HÌNH THỂ LOẠI GÌ?
Nếu bạn đã cảm thấy khá là chắc chắn với mong muốn theo học hoạt hình, thì tiếp theo cần phải xác định được, học hoạt hình theo thể loại gì?
Hiện nay, có những thể loại hoạt hình phổ biến, có thể là những sự lựa chọn cho bạn cân nhắc. Ở đây, sẽ giới thiệu sơ qua về một số thể loại hoạt hình chính.
làm phim hoạt hình 2d
Hoạt hình 2D
Nếu như khái niệm hoạt hình đã rộng, thì khái niệm hoạt hình 2D cũng chưa hoàn toàn đã là cụ thể hơn. Bản thân hoạt hình 2D đã bao gồm nhiều thể loại hoạt hình nhánh, với những cách thể hiện khác nhau. Tất cả những thể loại hoạt hình 2D đều có điểm chung là những hình ảnh, hình vẽ tạo ra trên một mặt phẳng.
Tuy nhiên, để dễ hiểu nhất, cũng như phù hợp với xu thế hoạt hình ngày nay, khái niệm hoạt hình 2D thường được chỉ những thể loại hoạt hình sử dụng công nghệ digital 2D, với những phần mềm như Cartoon Animator, Crazytalk Animator, Flash, ToonBoom, Moho, vân vân.
Để có cái nhìn rõ nét nhất về hoạt hình 2D bạn có thể tham khảo một số phim hoạt hình được làm bằng Cartoon Animator 4 và Crazytalk Animator 3 dưới đây:
làm phim hoạt hình 3d
Hoạt hình 3D
Hoạt hình 3D, là thể loại hoạt hình dùng các công nghệ render 3D cho việc tạo hình và tạo chuyển động. Phong cách hoạt hình 3D phát triển mạnh trong những thập kỉ gần đây, đặc biệt từ sự thành công của phim hoạt hình Toy Story của hãng Pixar.
Motion Graphics
Bản thân motion graphics không phát triển từ nghệ thuật hoạt hình, mà từ thiết kế đồ họa (graphic design), với những phần mềm tạo chuyển động cho graphic như Adobe After Effects.
Thể loại Motion Graphics rất phổ biến những năm gần đây, đặc biệt trong lĩnh vực truyền thông, thương mại, quảng cáo, nhờ sự gọn gàng, cơ bản mà nó mang lại. Đặc biệt, những dự án hoạt hình theo phong cách Motion Graphic hay được áp dụng làm explainer video, infographic, (ví dụ như các YouTube channel kiểu kurzgesagt hay Ted-ed). Bên cạnh đó, còn là các video giới thiệu doanh nghiệp, giới thiệu dịch vụ, sản phẩm.
Mời các bạn video clip Explainer được thực hiện :
Với những bạn mới tiếp cận, việc phân biệt rõ hoạt hình và motion graphics là rất quan trọng, để tránh sử dụng những khái niệm đó không đúng cách và gây nhầm lẫn.
Các thể loại khác
Mặc dù kém phổ biến hơn, nhưng cũng không thể không nhắc đến những thể loại hoạt hình khác mà các bạn mới học hoạt hình nên cân nhắc, đó là thể loại hoạt hình vẽ tay truyền thống hay stop-motion.
Nhưng đừng vì thấy những loại hình hoạt hình này ít phổ biến mà vội coi thường nhé! Stop-motion và traditional hoạt hình cũng là một trong những thể loại hoạt hình giàu tính nghệ thuật nhất đó!
4. CÁC VỊ TRÍ TRONG QUÁ TRÌNH LÀM PHIM HOẠT HÌNH?
Animator dịch ra tiếng Việt, có thể hiểu là diễn hoạt viên, hoạt họa viên, hoặc họa sĩ hoạt hình. Mặc dù không có tên tiếng Việt nào hoàn toàn sát nghĩa, hãy hiểu nôm na animator là những người nghệ sĩ tạo ra sự sống cho hình ảnh.
Bản thân khái niệm animator cũng khá là rộng, tùy thuộc vào phong cách hoạt hình mà bạn muốn theo đuổi. Nếu như bạn muốn học hoạt hình 2D, thì công việc animator chủ yếu sẽ là tạo hình chuyển động theo từng khung hình (frame by frame) hay tạo chuyển động cho con rối (rigging). Ngoài ra, công việc của các animator 3D sẽ là tạo chuyển động cho mô hình bằng keyframe.
Background artist
Background artist là họa sĩ bối cảnh. Họ là những người tạo ra bối cảnh, phông nền, cảnh vật cho câu chuyện hoạt hình.
Vai trò của background artist có lẽ là cũng không hề thua kém các animators, khi họ cũng là những nhân tố vô cùng quan trọng trong quy trình sản xuất phim hoạt hình.
Tương tự như làm animator, công việc của một background artist cũng sẽ có những sự khác nhau rất đáng chú ý, tùy thuộc vào thể loại hoạt hình mà người học hoạt hình muốn hướng tới.
Nếu như bạn muốn theo đuổi hoạt hình 2D, thì công việc của một background artist chủ yếu sẽ là vẽ. Đây chắc chắn là một công việc trong mơ cho các bạn trẻ mê vẽ, vì sẽ được vẽ suốt ngày.
Có lẽ cũng chính vì thế, mà vị trí background artist ở các studio hoạt hình 2D thường là điểm đến của các họa sĩ vẽ minh họa, hoặc các họa sĩ vẽ phong cảnh.
Art director
Thiết kế, tạo hình nhân vật hay còn gọi là character design, thường là công việc của các art directors, những người đã nắm rất vững về thiết kế, mỹ thuật, và rành rọt về nhiều phong cách hoạt hình khác nhau.
Với mỗi dự án, mà các art director sẽ cần phải tạo hình theo những phong cách khác nhau, có thể là từ cartoon, cho đến chibi, anime. Vì thế mà làm thiết kế nhân vật yêu cầu kỹ năng vẽ rất nhiều.
Biên kịch & Storyboard artist
Nếu như bạn cảm thấy yêu thích làm hoạt hình, vì những câu chuyện hấp dẫn, cuốn hút, thì cũng có thể học hoạt hình để làm vị trí biên kịch, hay storyboard artist.
Những bạn học hoạt hình ở vị trí biên kịch (screenwriter) hay storyboard artist cần phải có tư duy rất tốt về kể chuyện, và điện ảnh (đặc biệt ở vị trí storyboard artist, để bạn có thể thiết kế các cảnh quay, góc máy, và mạch phim phù hợp).
Hậu kì
Làm hậu kì (post-production) cho phim hoạt hình, yêu cầu các bạn học hoạt hình phải có hiểu biết về editing, dựng phim và điện ảnh. Vị trí này khá là linh hoạt, vì có thể áp dụng những kiến thức từ công việc hậu kì cho phim điện ảnh.
5. HỌC HOẠT HÌNH CẦN NHỮNG KỸ NĂNG GÌ?
Bên cạnh những yêu cầu cơ bản cho công việc animator, theo đuổi nghề hoạt hình nói chung cũng yêu cầu thêm một số những kiến thức và kỹ năng quan trọng mà Vehoathinhcartoon.com sẽ giới thiệu qua ở đây:
Mỹ thuật căn bản
Biết vẽ người, vẽ phong cảnh 1 cách căn bản sẽ giúp bạn vẽ được nhân vật và các hiệu ứng đặc biệt một cách đáng tin khi làm cho các hình vẽ chuyển động trong không gian (bất kể 2D, 3D, hay phong cách hoạt hình đơn giản cho tới phức tạp).
12 nguyên tắc hoạt hình
Nguyên lý thứ 1 trong 12 nguyên lý hoạt hình Squash and Stretch
12 nguyên tắc hoạt hình được Walt Disney tổng hợp từ kinh nghiệm của mình vào đầu thế kỷ thứ 20, tuy nhiên cho tới nay nó vẫn là nền móng cực kỳ vững chắc trong lĩnh vực hoạt hình. Cũng chính vì thế, việc nắm vững 12 nguyên tắc hoạt hình cũng là một bước không thể thiếu trong quá trình học hoạt hình.
Ngoài ra, có một số bài viết học thuật về 12 nguyên tắc hoạt hình, rất hữu dụng cho các bạn animator mới vào nghề có thể tham khảo và cải thiện:
12 định luật hoạt hình của Walt Disney phần 1
Kiến thức điện ảnh
Về cơ bản, hoạt hình chính là điện ảnh, là một chất liệu, không phải thể loại, và nó phải đáp ứng được những nguyên lý tối thiểu cần có của điện ảnh như kỹ thuật kể chuyện, xử lý máy quay, bố cục, ánh sáng, và ý nghĩa của những thứ như vậy trong kể chuyện bằng điện ảnh.
Đây cũng là những kỹ năng quan trọng nhất cho các bạn mới học hoạt hình, vì những kiến thức đó sẽ phục vụ cho bạn khi làm storyboard và animatic, và đạo diễn.
Kỹ năng sử dụng máy tính
Thời buổi ngày nay, tất cả hoạt hình đều được sản xuất bằng máy tính, kể cả những bộ phim được làm bằng phương pháp vẽ trên giấy truyền thống hay stop motion. Kỹ năng sử dụng các phần mềm máy tính cơ bản là đương nhiên phải có để bạn có thể dễ dàng học/tự học các phần mềm hỗ trợ cho quy trình sản xuất hoạt hình khác nhau.
Kỹ năng viết lách
Đây là kỹ năng dành cho biên kịch, người sáng tạo nên các câu chuyện. Nếu đây là hướng đi mà bạn đang muốn theo đuổi, bạn có thể tự tìm hiểu và học cách viết và trình bày một kịch bản điện ảnh (screenplay), nhưng quan trọng nhất vẫn là những nguyên lý và cấu trúc căn bản của một câu chuyện, cái gì làm nên một câu chuyện cuốn hút, nhân vật thế nào thì hay, vân vân. Kỹ năng viết và sáng tạo cốt truyện, tình huống là một kỹ năng quan trọng trong bài viết Hướng dẫn học làm phim hoạt hình cho người mới này mà bạn cần nghiêm túc học tập.
Và đặc biệt nhất là nên học cách đọc kịch bản phim, cả hoạt hình và phim người đóng, ở tất cả các thể loại từ hài cho tới tâm lý, hành động, vân vân. Những kho kịch bản phim quốc tế như The Internet Movie Script Database là nguồn tài nguyên có thể nói là cực kỹ hữu ích cho những người làm biên kịch.
Tính kiên nhẫn
Làm được một phút phim hoạt hình có chất lượng cao cũng có thể mất vài tuần là chuyện quá bình thường. Vậy nên, làm phim hoạt hình chắc chắn không phải là một ngành nghề mà có thể làm nhanh, ra ngay sản phẩm, mà đòi hỏi ở các animator cần phải có tính nhẫn nại, kiên trì theo đuổi một dự án hoạt hình dài hơi.
Lịch sử điện ảnh, hoạt hình, nghệ thuật
Cách duy nhất để có thể làm được những sản phẩm mới là nhìn vào quá khứ để học từ những người đi trước, giống như bất cứ ngành nghề nào khác. Không chỉ đơn giản là học những cái tinh túy, cái đã được đúc kết thành cơ bản, mà còn học cả từ những cái chưa hay, chưa tốt mà các bậc thầy từng vấp phải, để có thể rút ra kinh nghiệm cho chính mình. Đó là cách hay nhất mà trong bài viết Hướng dẫn học làm phim hoạt hình cho người mới muốn gửi gắm đến bạn.
Nhưng quan trọng hơn hết, học lịch sử để học cách tôn trọng cái công việc mình đang làm ở thời điểm hiện tại, để biết là ngày nay chúng ta có được những điều kiện thuận lợi, kiến thức đuề huề do người đi trước để lại và phát triển sẵn. Tránh việc học qua loa rồi làm ra những sản phẩm hời hợt, chất lượng trớt quớt.
6. HỌC HOẠT HÌNH CẦN SỬ DỤNG PHẦN MỀM GÌ?
Như mình đã chia sẻ ở trên, trong việc học hoạt hình, thì quan trọng nhất, phải coi phần mềm như công cụ sản xuất. Công cụ chỉ là công cụ. Sản phẩm mình làm ra với nó ra làm sao mới là quan trọng nhất.
Để xác định được những phần mềm công cụ cho quá trình học hoạt hình của bạn, cần phải đi từ việc bạn chọn phong cách hoạt hình nào để theo đuổi. Ở đây, mình sẽ giới thiệu qua một số phần mềm chính.
Hoạt hình 2D
Với hoạt hình 2D, những phần mềm thường được sử dụng hiện nay gồm có:
Cartoon Animator
Crazytalk Animator
Moho (Anime Studio) Pro
ToonBoom Harmony
CelAction 2D
Stop Motion Studio
FlipBook
Synfig
Hầu như tất cả những phần mềm này đều mất phí mua bản quyền, và thường là không hề rẻ. Tuy nhiên, nếu thật sự nghiêm túc với việc học hoạt hình và theo đuổi nghề này, thì đầu tư một chút ban đầu là không hề thừa thãi. Hướng dẫn học làm phim hoạt hình cho người mới sẽ cung cấp cho bạn các phần mềm làm phim hoạt hình nổi tiếng và thông dụng nhất để bạn lựa chọn.
Trong đó Cartoon Animator và Crazytalk Animator vẫn là hai phần mềm làm phim hoạt hình có mức phí rẻ nhất và dễ sử dụng nhất cho người mới bắt đầu.
Hoạt hình 3D
Với hoạt hình hoạt hình 3D, những phần mềm thông dụng hiện nay gồm có:
Blender
Cinema4D
Maya
3DS Max
MotionBuilder
Mixamo
HỌC HOẠT HÌNH CẦN NHỮNG TRANG BỊ GÌ?
Để theo đuổi một lĩnh vực đặc biệt như hoạt hình, chúng ta cũng cần phải chuẩn bị cho mình những trang thiết bị cần thiết, làm công cụ hỗ trợ cho quá trình học cũng như thực hiện các sản phẩm hoạt hình.
Ở mục này, Vehoathinhcartoon sẽ giới thiệu qua những công cụ cần thiết để những người theo học hoạt hình có sự chuẩn bị tốt nhất.
Giấy và bút
Như có đề cập ở trên, việc theo đuổi học hoạt hình cần có kỹ năng vẽ tốt, đặc biệt ở hai vị trí background artists và animators. Vậy nên, hãy trang bị cho mình giấy và bút để có thể tự luyện tập và nâng cao kỹ năng vẽ của bản thân.
Đặc biệt, hãy thử sức với một cuốn Sketch Journal (hoặc Visual Diary) một cuốn sổ vẽ mang theo người, để có thể dễ dàng luyện vẽ ở bất cứ đâu.
Máy tính có thông số đồ họa tốt
Với việc lĩnh vực hoạt hình ngày nay hầu như hoàn toàn là làm việc trên máy tính, nên các bạn muốn học hoạt hình và theo đuổi lĩnh vực này nên đầu tư thiết kế cho mình một máy tính thật khủng để làm việc nhé. Hơn nữa nếu các bạn có một máy tính cấu hình trung bình, bạn có thể sử dụng phần mềm Cartoon Animator và Crazytalk Animator để làm phim hoạt hình.
Đặc biệt là ở những thông số đồ họa, vì làm hoạt hình chủ yếu sẽ yêu cầu nhiều về phần hình ảnh. Làm việc bằng laptop sẽ rất tiện lợi vì có thể mang đi bất cứ đâu, nhưng một máy tính để bàn (có card đồ họa rời) sẽ rất tiện lợi cho việc nâng cấp về sau này. Bạn hãy tìm hiểu và cân nhắc kỹ nhé.
Bảng vẽ điện tử Wacom
Để làm việc với hoạt hình hoạt hình 2D, thì bảng vẽ điện tử là một công cụ có thể nói là không thể thiếu.
Việc sử dụng bảng vẽ không chỉ giúp chất lượng hình ảnh của tranh được tăng cao, mà còn giúp người sử dụng dễ dàng chỉnh sửa và thao tác thuận tiện hơn. Bên cạnh đó, còn là sự tiện lợi khi phối hợp với các đơn vị khác trong quá trình sản xuất.
Vì vậy, hãy lựa chọn thật kỹ một bảng vẽ phù hợp với mình để đảm bảo chất lượng công việc.
9. HỌC HOẠT HÌNH Ở ĐÂU?
Trong mục này, Lamtvc sẽ giới thiệu cho các bạn một vài phương hướng theo học hoạt hình.
A. Tự học online
Tự học online trên mạng có lẽ là phương án vừa khả thi, vừa kinh tế nhất với bối cảnh hiện tại ở Việt Nam. Ở Lamtvc.com có đầy đủ các tài liệu học tập về các phương pháp vẽ, làm phim hoạt hình liên tục được cập nhật dành cho các bạn. Hơn nữa, Hướng dẫn học làm phim hoạt hình cho người mới cần nhiều các tutorial để bạn luyện tập theo và đều có trên website này nhé.